ÖRGÜ CAFE: 2009

Avrupa Birliği düzenlemeleri çerçevesinde, ülkeler arasında gerçekleştirilen para transferlerinin hızı ile kalitesini artırmak ve maliyetlerini düşürmek amacıyla International Bank Account Number-IBAN adı verilen uluslararası banka hesap numarası standardı geliştirilmiştir. IBAN bugün 33 Avrupa ülkesinde kullanılmaktadır.

IBAN’ın amacı Avrupa ülkelerindeki banka ve diğer finansal kurumlar aracılığı ile gerçekleştirilen para transferlerindeki hataları ve bundan doğan gecikmeleri engellemektir. IBAN sayesinde transfer edilen para daha hızlı ve hatasız bir biçimde göndericinin hesabından alıcının hesabına geçmekte; böylece, işlemlerde oluşan hatalardan kaynaklanan bekleme süreleri ve ek maliyetler ortadan kalkmaktadır.

IBAN, Hesap Sahiplerine Nasıl Kolaylık Sağlar?

Günümüzde her ülkenin ve bankanın hesap numaralarının biçimi ve uzunluğu farklıdır. Bir başka ülkeye veya bankaya para transferi yapacak olan müşteriler, hesap numaralarında belirli bir standart olmadığından, para transferi yapacakları kişiden aldıkları karşı hesap numarasının doğruluğundan emin olamamaktadırlar.

Bir mal veya hizmet alımı söz konusu ise birçok farklı satıcı tarafından gelen faturaların üzerinde değişik yapıda hesap numaraları yer almakta; bu da para gönderecek ithalatçı firmaların/kişilerin hata yapmalarına neden olmaktadır. Sonuç olarak yanlış hesap numaraları ile yapılan para transferleri gerçekleşmemekte; karşı hesap numarasının hatalı olduğu, para karşı bankaya ulaştığında ortaya çıkmaktadır. Hatalı işlemin düzeltilmesi için birçok operasyon yapılmakta, işlemlerin süresi uzamakta ve maliyeti yükselmektedir.

IBAN uygulamasına geçen ülkelerde banka hesap numaralarının her biri için hesap sahiplerine bir IBAN verilir. Her ülke için belirli bir biçimi ve standardı bulunan IBAN’ın içinde özel bir şifreleme algoritması ile elde edilen iki basamaklı “kontrol rakamı” bulunmaktadır. Bir başka ülkeye ya da bankaya para transfer etmek isteyen bir müşteri, elindeki IBAN’ı gönderici bankaya verdiğinde, para, alıcı bankaya gitmeden önce alıcı hesabın IBAN’ı gönderici bankada kontrol edilir. IBAN yanlış ise para karşı bankaya gönderilmez ve yanlış işlem engellenmiş olur.

IBAN’ın Kullanımı

Almanya’da yaşayan Ahmet Bey’in, Türkiye’deki oğlu Ali’ye havale göndermek istediğini varsayalım.

1. Ali, eğer bilmiyorsa X bankasına giderek hesabına ait IBAN numarasını öğrenir.
2. Ali, IBAN numarasını babasına iletir.
3. Oğlundan parayı havale edeceği hesabın IBAN’ını öğrenen Ahmet Bey Almanya’daki Y bankasına gider. Ahmet Bey oğlunun IBAN’ını Y bankasındaki görevliye verir ve bu hesaba havale yapmak istediğini söyler.
4. Y bankası görevlisi, Ahmet Bey tarafından verilen IBAN’ın doğru olup olmadığını önündeki ekrandan kontrol eder. Verilen IBAN doğru ise para transferi gerçekleşir.

Para transferi doğru IBAN ile gerçekleştiğinden, Almanya’daki Y bankasından gelen havale mesajı Türkiye’deki X bankasına ulaştığında Ahmet Bey’in gönderdiği miktar, oğlu Ali’nin hesabına otomatik olarak geçer.

Ülkemizin IBAN uzunluğu 26 hane olarak belirlenmiştir. Türkiye IBAN’ın biçimi aşağıdadır:

Ülke Kodu
Kontrol Basamaklar
Banka Kodu (5 hane)
Rez.Alan (1 hane )
Hesap No (16 hane)

TR
56
00061
0
0000012990022302